Ikebana là gì? Nguồn gốc và phong cách cắm hoa Ikebana
Nếu bạn muốn tìm hiểu về Ikebana là gì, thì hãy chuẩn bị sẵn một tâm trạng tĩnh tại và sẵn sàng để khám phá một thế giới mới lạ, đầy sáng tạo và tinh tế.
Chắc hẳn ai trong chúng ta khi lướt Tiktok, Youtube, Facebook cũng ít nhất đã 1 lần trông thấy 1 video hình ảnh về một phong cách cắm hoa vô cùng độc lạ chỉ gồm vài cành hoa, cây cắm trong bình nhưng lại tạo lên một nét vô cùng tự nhiên giống như không hề có đôi bàn tay của con người tác động vào. Tuy nhiên, ít ai biết được rằng, phong cách cắm hoa đó có tên là Ikebana và đến từ Nhật Bản với một lịch sử lâu đời.
Ikebana là gì?
Ikebana là nghệ thuật cắm hoa của Nhật Bản, một nghệ thuật tinh tế và sâu sắc, mang đến sự sống động và nhiều ý nghĩa cho những cành cây và ngọn cỏ được cắm. Nó không thua kém gì những bức tranh và tượng nghệ thuật. Trong tiếng Nhật, Ikebana được viết là (生い花) tức hoa sống và đôi khi còn được gọi là Kado (華道).
Phong cách cắm hoa Ikebana đề cao và thể hiện ba yếu tố chính của thiên nhiên, đất đai và con người. Các yếu tố này được biểu hiện qua màu sắc, bình hoa, không gian, mật độ hoa, và cách sắp xếp các cành hoa. Mỗi tác phẩm ikebana đều chứa đựng một ý nghĩa sâu sắc và có thể miêu tả được nhiều khía cạnh khác nhau.
Ví dụ, nếu cắm vài bông cành hoa xơ xác, điều đó sẽ là biểu hiện cho khung cảnh mùa đông. Còn nếu cành hoa xun xuê, nhiều lộc, nhiều hoa thì là một miêu tả tuyệt vời về mùa xuân. Đôi khi, bạn cũng có thể gặp những tác phẩm ikebana cắm quả chín, thường được dùng để miêu tả mùa hạ và sự phát triển của tự nhiên.
Nguồn gốc hình thành nghệ thuật cắm hoa Ikebana
Nghệ thuật cắm hoa Ikebana xuất hiện lần đầu tiên vào đầu thế kỷ thứ VII trong thời kỳ Phật giáo Trung Hoa được đưa vào Nhật Bản. Ban đầu, Ikebana chỉ đơn giản là một phong tục cắm hoa trước bàn thờ hay tượng Phật. Sau đó, phong cách cắm hoa này ngày càng trở nên phức tạp và được định hình rõ ràng hơn.
Vào thời kỳ Heian (từ thế kỷ thứ VIII đến XII), người Nhật thường đính kèm một bài thơ vào nhành hoa để biểu lộ sự ngưỡng mộ và bộc bạch tình cảm, cũng như miêu tả ý nghĩa của tác phẩm.
Với sự phát triển của tầng lớp samurai vào thế kỷ XIV, các lãnh chúa phong kiến được tôn sùng và nắm trong tay quyền lực tối thượng. Họ muốn phô trương sự giàu có và sức mạnh của mình. Từ đó, họ sáng tạo ra phong cách nội thất “tokonoma”, tức là một góc nhỏ dùng để trang trí, hơi lõm vào so với vách tường. “Tokonoma” được thiết kế trong đền đài và thái ấp để trưng bày áo giáp.
Sau này, khi lãnh thổ hoàn toàn thống nhất trong thời kỳ hòa bình, thay vì trưng bày áo giáp, người Nhật bắt đầu bày biện đồ vật, bao gồm các bình hoa.
Theo một số tài liệu khác, lịch sử của Ikebana bắt đầu cùng với lịch sử của trường học Ikenobo – trường học cổ xưa nhất về Ikebana. Trường học này được thành lập từ một thầy tu của đền Rokkakudo, tên là Shiun-ji, ở Kyoto. Ông có những kỹ năng sắp xếp các bông hoa đặc biệt đến nỗi các thầy tu khác nhìn ông như một người thầy vậy. Sau đó, Ikebana phát triển rộng rãi và trở thành một nghệ thuật cắm hoa đẹp mắt và phức tạp, đặc trưng của văn hóa Nhật Bản.
Một số phong cách cắm hoa Ikebana phổ biến
Phong cách cắm hoa Rikka
Nghệ thuật cắm hoa sơ khai theo triết lý đạo Phật là lý tưởng hóa thiên đàng, do đó cách cắm tương đối xa hoa và cầu kì. Phong cách cắm hoa Rikka là một trong những phong cách nghệ thuật cắm hoa Ikebana đầu tiên. Mục đích của phong cách này không phải là để phơi bày quá nhiều vẻ đẹp của hoa, mà là sử dụng hoa để hình tượng hóa vũ trụ.
Ngoài các thế cắm hoa Rikka – bao gồm 9 thế then chốt: Shin, Uke, Hikae, Sho shin, Soe, Nagashi, Mikoshi, Do và Mae oki, bạn còn có thể thêm vào các tư duy cá nhân của mình để tạo ra những cách cắm hoa độc đáo và phù hợp với mục đích sử dụng. Ví dụ như thêm vào những bông hoa và cành lá nhiều màu sắc và hình dáng khác nhau, tạo ra sự độc đáo và phong phú cho bó hoa.
Hơn nữa, bạn có thể sử dụng những kỹ thuật cắm hoa khác như phong cách cắm hoa Nageire hay phong cách cắm hoa Moribana để tạo ra những bó hoa độc đáo và đa dạng hơn. Với phong cách cắm hoa Nageire, bạn có thể tập trung vào việc tạo ra độ cao và độ tương phản giữa các loại hoa và cành lá, trong khi phong cách cắm hoa Moribana cho phép bạn sử dụng nhiều loại hoa và cành lá khác nhau để tạo ra một bó hoa đa dạng và phong phú..
Phong cách cắm hoa Seika
Phong cách Seika là một phần của nghệ thuật cắm hoa Ikebana, và khác với phong cách Rikka, Seika có sự tự do trong việc sắp xếp cách cắm hoa. Trước đây, phong cách này được gọi là Nageire, có nghĩa là “nhét vào”. Với Seika, hoa không cần phải được đặt đứng thẳng bằng các đạo cụ, mà thường được thả tự nhiên vào bình.
Nếu Rikka tập trung vào triết lý và ý nghĩa đạo Phật, thì Seika lại nhắm đến sự tập trung và thiền định. Rikka nhằm mô tả thế giới xung quanh, trong khi Seika tìm kiếm sự hợp nhất với vũ trụ.
Vào cuối thế kỷ XVIII, sự giao thoa giữa Rikka và Nageire đã tạo ra phong cách mới, gọi là Seika, thể hiện sự sống động và tươi mới của hoa.
Phong cách Seika bao gồm ba thế: Shin, Soe và Uke (còn được gọi là Taisaki), tạo thành một tam giác không đều. Trước đây, Seika chỉ được sử dụng với một loại hoa. Tuy nhiên, ngày nay, người ta thường sử dụng từ một đến ba loại hoa để tạo ra một bình hoa đẹp.
Phong cách cắm hoa Seika là một phần của nghệ thuật cắm hoa Ikebana, tập trung vào sự tập trung và thiền định, và cho phép sự tự do trong việc sắp xếp cách cắm hoa. Phong cách này bao gồm ba thế Shin, Soe và Uke, và ngày nay thường được sử dụng với một hoặc ba loại hoa để tạo ra những bình hoa đẹp và sống động.
Phong cách cắm hoa moribana
Trong những năm gần đây, hốc tường tokonoma – nơi thường đặt hoa ikebana, đã không còn xuất hiện trong những ngôi nhà hiện đại mang phong cách Tây phương. Tuy nhiên, những người yêu hoa không cần phải lo lắng vì ngày nay, bình hoa ikebana đã trở nên dễ dàng tiếp cận hơn với mọi người. Đó là nhờ phong cách trưng hoa moribana – một kiểu trưng hoa 360 độ cho phép bạn chiêm ngưỡng bình hoa từ mọi góc độ.
So với trước đây, khi chỉ có thể ngắm hoa khi ngồi trên sàn, đối diện bình hoa, phong cách moribana mong muốn tạo ra một bình hoa 3 chiều với nguyên liệu là thực vật tự nhiên. Những bình hoa với sự kết hợp của các loại hoa và cây cối, sắp xếp một cách tinh tế và sáng tạo, sẽ tạo ra một không gian sống động và đầy sức sống.
Phong cách ikebana đương đại
Ngoài phong cách truyền thống Rikka và Seika, phong cách ikebana đương đại còn sử dụng các loại nguyên liệu mới mà trước đây chưa từng được sử dụng trong ikebana. Phong cách này mang đến một sự đổi mới và sáng tạo, giúp tạo nên những bình hoa độc đáo và ấn tượng hơn. Sự phát triển của xã hội cũng đã giúp cho phong cách ikebana đương đại trở thành xu hướng và được nhiều người yêu hoa ưa chuộng.
Ikebana có ý nghĩa như thế nào?
Cắm hoa Ikebana là một nghệ thuật trang trí hoa truyền thống của Nhật Bản. Nó không chỉ là việc sắp xếp hoa một cách đơn giản, mà còn là một trải nghiệm tâm linh và thể hiện triết lý sống của người Nhật. Ikebana thường sử dụng các loại hoa tươi, cành lá tươi, nhánh cây và cỏ để tạo thành một thước phim tự nhiên đẹp mắt và sang trọng.
Ikebana cũng có ý nghĩa tâm linh sâu sắc. Theo triết lý của Ikebana, việc cắm hoa là một cách để thể hiện sự tôn trọng và cảm nhận sự tuyệt vời của tự nhiên. Ngoài ra, Ikebana còn được coi là một phương tiện để truyền tải thông điệp của người cắm hoa, bao gồm cả tình cảm và suy nghĩ của họ.
Lời kết
Ikebana không chỉ đơn thuần là việc sắp xếp hoa một cách bình thường, mà nó còn có thể được coi là một trải nghiệm tâm linh đầy ý nghĩa. Ngoài việc tạo ra những bông hoa đẹp mắt, Ikebana còn là cách để thể hiện sự tôn trọng, kính trọng và tình yêu với thiên nhiên. Với Ikebana, ta không chỉ đơn thuần đặt hoa vào một chậu hoa bình thường mà còn phải đặt chúng một cách cẩn thận và tinh tế để tạo ra một tác phẩm nghệ thuật độc đáo.
Hãy tìm hiểu thêm về Ikebana, nghệ thuật trang trí hoa của Nhật Bản, để khám phá thế giới đẹp mê hồn của nó. Từ những kỹ thuật sắp xếp hoa đơn giản đến những thiết kế phức tạp, Ikebana mang đến cho bạn sự thăng hoa và trải nghiệm tuyệt vời về nghệ thuật trang trí hoa. Hãy cùng trải nghiệm và khám phá thế giới đầy mê hoặc của Ikebana.
